หอคำ เป็นชื่อเรียกคุ้ม หรือ ที่อยู่ของเจ้าผู้ครองนครฝ่ายเหนือในสมัยอาณาจักรล้านนา ทุกวันนี้ก็ยังมีปรากฏให้เห็นอยู่อีกหลายแห่ง เช่น หอคำที่จังหวัดน่าน สถานที่ประทับและว่าราชการของพระเจ้าสุริยพงศ์ผริตเดช เจ้าผู้ครองนครน่าน ซึ่งทางการเคยใช้เป็นสถานที่ตั้งศาลากลางจังหวัดน่านแห่งแรก และได้รับการปรับปรุงให้เป็นพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ น่าน ในสมัยต่อมา หอคำแต่ละแห่งที่ยังหลงเหลืออยู่นับเป็นสิ่งที่มีคุณค่ามากในด้าน สถาปัตยกรรมท้องถิ่นอันงดงาม และมีเอกลักษณ์โดดเด่นเป็นของตนเอง แต่หอคำแม่ฟ้าหลวงจะแตกต่างจากหอคำอื่น ๆ ที่มิได้สร้างขึ้นเพื่อเป็นคุ้มเจ้าผู้ครองนคร แต่สร้างขึ้นเพื่อเป็นที่เก็บรักษาเครื่องไหว้สาแม่ฟ้าหลวงที่นำมาสร้างเป็น หอคำ ในวโรกาสที่สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี หรือสมเด็จย่า ทรงเจริญพระชนมายุครบ ๘๔ พรรษา
หอคำแม่ฟ้าหลวง ตั้งอยู่ในไร่แม่ฟ้าหลวง
จังหวัด เชียงราย
อันเป็นที่ดินที่สมเด็จย่าพระราชทานทรัพย์สินส่วนพระองค์ซื้อไว้กว่า ๑๓ ไร่
เพื่อใช้เป็นสถานที่ทรงงานและอบรมเยาวชนจากถิ่นธุรกันดาร
ในความดูแลของมูลนิธิแม่ฟ้าหลวงฯ ด้วยเหตุที่ทรงพบว่าชาวเขาตามจังหวัดชายแดนภาคเหนือมีความลำบากยากไร้
ต้องดิ้นรนทำมาหากินด้วยการตัดไม้ทำลายป่าเพื่อทำไร่เลื่อนลอยและปลูกฝิ่น
นอกจากนี้
ยังทรงพบว่าบรรดาชาวเขาส่วนใหญ่มีฝีมือทางศิลปหัตถกรรมที่น่าสนใจและน่าส่ง
เสริมให้เป็นอาชีพได้ จึงโปรดให้จัดตั้งมูลนิธิส่งเสริมผลผลิตชาวเขาไทยฯ ขึ้น เมื่อปี
พ.ศ. ๒๕๑๕ ต่อมาได้ขยายขอบเขตมาสู่ชาวพื้นราบด้วย
จึงโปรดให้เปลี่ยนชื่อเป็นมูลนิธิแม่ฟ้าหลวงในพระบรมราชูปถัมภ์ เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๒๑
มีผลงานเด่น ๆ ได้แก่ โครงการเยาวชนผู้นำชาวเขาและชาวเขาพื้นราบ
โครงการพัฒนาหมู่บ้าน และโครงการพัฒนาดอยตุง
ปัจจุบันไร่แม่ฟ้าหลวงมีพื้นที่ประมาณ ๑๕๐ ไร่
ได้รับการพัฒนาปรับปรุงในทุก ๆ ด้าน
จากสถานที่อบรมเยาวชนในท้องถิ่นธุรกันดารในอดีต
ได้กลายมาเป็นศูนย์กลางการศึกษาและอนุรักษ์ส่งเสริมวัฒนธรรมล้านนาอย่างเต็ม รูปแบบ
ในนามอุทยานศิลปะและวัฒนธรรมแม่ฟ้าหลวง ซึ่งประกอบไปด้วยสวนพฤกษศาสตร์ หอคำ
หอคำน้อย และหอแก้ว
อาคารที่สำคัญที่สุดในไร่แม่ฟ้าหลวงก็คือ หอคำ
หรือหอคำแม่ฟ้าหลวง สร้างเมื่อปี พ.ศ. ๒๕๓๐
โดยประชาชนในภาคเหนือได้ร่วมกันถวายไม้จากเรือนสำคัญในจังหวัดต่าง ๆ ๓๒ หลัง
บรรจงสร้างด้วยฝีมือการเข้าไม้แบบโบราณสมัยล้านนาประดับด้วยลวดลายอย่างสวย งาม
ภายในหอคำจัดแสดงเครื่องสัตตภัณฑ์หรือแท่นเชิงเทียน
ที่ตั้งถวายบูชาหน้าพระประธานในวิหารหรืออุโบสถของวัดทางภาคเหนือ
เพราะเมื่อวัดถูกรื้อลง เครื่องสัตตภัณฑ์ได้ถูกยักย้ายถ่ายเทไปตามที่ต่าง ๆ
และขาดผู้สนใจ มูลนิธิแม่ฟ้าหลวงฯ จึงได้ซื้อมารวบรวมเพื่ออนุรักษ์ไว้ให้อนุชนรุ่นหลังได้ศึกษาและเกิดความ
ภาคภูมิใจ
นอกจากนี้ ยังมีผู้บริจาคสมทบอีกเป็นจำนวนมาก
เครื่องสัตตภัณฑ์ทุกชิ้นที่จัดแสดงจะมีป้ายชื่อและแหล่งที่มากำกับ เช่น เทพทิพย์
สัตตภัณฑ์อย่างสันกำแพง ช้างแก้ว สัตตภัณฑ์อย่างหริภุญไชย บัวร้อยดอก สัตตภัณฑ์อย่างเขมรัฐและสุคนธประทีป
สัตตภัณฑ์อย่างนันทบุรี เครื่องสัตตภัณฑ์เหล่านี้จะมีการจุดเทียนในโอกาสสำคัญ ๆ
เป็นประจำ กลางหอคำมีปราสาทประดิษฐาน “พระพร้าโต้” พระพุทธรูปไม้สักที่ใช้มีดโต้เป็นเครื่องแกะสลักจากอำเภอลอง
จังหวัดแพร่ ตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๒๓๖ โดยฝีมือช่างพื้นบ้าน
นอกจากนี้ยังเป็นที่เก็บรวบรวมศิลปวัตถุและพุทธศิลป์อีกเป็นจำนวนมาก
ส่วนบริเวณรอบอาคารภายนอกเป็นที่จัดแสดงวัตถุไม้สลักรูปต่าง ๆ เช่น กระต่าย พญานาค
และหงส์
สิ่งที่น่าชมในไร่แม่ฟ้าหลวง นอกจากหอคำแล้ว
ยังมีหอคำน้อย สถานที่เก็บรักษาภาพจิตรกรรมฝาผนังสีฝุ่นจากวัดเวียงต้าหม่อน
อำเภอลอง จังหวัดแพร่ ที่มีอายุเก่าแก่ตั้งแต่สมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น และหอแก้ว
ซึ่งเป็นที่จัดแสดงศิลปวัตถุทางวัฒนธรรม
มีทั้งนิทรรศการถาวรและหมุนเวียนจัดแสดงอย่างต่อเนื่อง
เพื่อเผยแพร่ความรู้เกี่ยวกับวิถีชีวิตความเป็นมาและประเพณีวัฒนธรรมล้านนา
ผู้เข้าชมไร่แม่ฟ้าหลวงนอกจากจะได้ชมศิลปะและวัฒนธรรมล้านนาที่หาชมได้ยาก แล้ว
ยังจะได้สัมผัสกับบรรยากาศทางธรรมชาติบริเวณโดยรอบที่ร่มรื่นไปด้วยต้นไม้ ใหญ่น้อย
ทั้งไม้ดอกไม้ประดับหลากหลายพันธุ์ ทั้งไม้ดั้งเดิมของเมืองเหนือ
และไม้แปลกตาที่นำมาจากต่างแดน
ตกแต่งด้วยฝีมือการจัดสวนอย่างวิจิตรบรรจงในบรรยากาศของล้านนาโดยเฉพาะ
ไร่แม่ฟ้าหลวงเปิดให้เข้าชมใน
วันอังคารถึงวันอาทิตย์ เวลา ๑๐.๐๐-๑๘.๐๐ นาฬิกา ค่าเข้าชมสวน หอคำ หอคำน้อย
หอแก้ว คนไทย ๑๕๐ บาท ชาวต่างประเทศ ๒๐๐ บาท เด็กอายุต่ำกว่า ๑๒ ปี ไม่เสียค่าเข้าชม
ข้อมูลการเขียน
๑. สูจิบัตร ไหว้สาแม่ฟ้าหลวง
๒. ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การฐานข้อมูล)
๓. แผ่นพับประชาสัมพันธ์ไร่แม่ฟ้าหลวง
อุทยานศิลปะและวัฒนธรรมล้านนา
ที่มา : อนุสาร อ.ส.ท. ปีที่ ๔๖ ฉบับที่ ๖
เดือนมกราคม ๒๕๔๙
การเดินทาง ท่านสามารถเดินทางโดยรถส่วนตัว หรือ ใช้บริการ เช่ารถตู้เชียงราย บริการรถตู้ทัวร์เชียงรายพร้อมคนขับ
ทีมงานไอเชียงราย คนท้องถิ่นที่รู้จักเชียงรายมาตลอดกว่า 30 ปี สุภาพ
ใจบริการเกินร้อย :: บริษัท ไอเชียงราย จำกัด ::เลข ที่ 185/8 หมู่ 4 ต. ริมกก
อ.เมือง จ.เชียงราย 57100 สายด่วนจองทัวร์ (หนุ่ย) 081-8854644 (ใบอนุญาตนำเที่ยวในและต่างประเทศเลขที่
21-00512) แฟกซ์: 053-152141 อีเมล์: booking@ichiangrai.com เวบไซต์:
http://www.ichiangrai.co.th
คลิ๊กดูแผนที่บจ.ไอเชียงราย เช่ารถตู้เชียงราย
รวมภาพหอคำ
No comments:
Post a Comment